دوره آموزش PHP قسمت چهارم: شروع با برنامه نویسی و دستورات اولیه

قسمت چهارم دوره آموزش PHP قسمت چهارم: شروع با برنامه نویسی و دستورات اولیه

نوشته شده توسط: مهندس مهدی موسوی

بخش برنامه نویسی و نرم افزار|برنامه نویسی php

قسمت های دیگر این مطلب:

دوره آموزش PHP قسمت اول: آشنایی و تاریخچه زبان PHP
دوره آموزش PHP قسمت دوم: آماده سازی کامپیوتر برای PHP در ویندوز مک و لینوکس
دوره آموزش PHP قسمت سوم: آشنایی با ادیتورهای PHP
دوره آموزش PHP قسمت چهارم: شروع با برنامه نویسی و دستورات اولیه
دوره آموزش PHP قسمت پنجم: عملگرهای حسابی و مقایسه ای
دوره آموزش PHP قسمت ششم: دستورات شرطی
دوره آموزش PHP قسمت هفتم: حلقه ها و آرایه ها

آموزش PHP را در این قسمت با تعریف متغیرها، تولید صفحات HTML توسط PHP، کامنت گذاری و خطاها در این زبان ادامه می‌دهیم.

در قسمت اول به معرفی PHP، تاریخچه آن و همچنین ذکر میزان محبوبیت و قدرت PHP پرداختیم.

در قسمت دوم به شما آموزش دادیم چگونه یک وب‌سرور در کامپیوتر شخیص خود نصب کرده و کدهای PHP را اجرا کنید.

در قسمت سوم نیز به بررسی مزیت استفاده از ادیتورهای PHP پرداختیم و به شما بهترین ادیتورهای این زبان را معرفی کردیم.

دستورات PHP با <?php شروع شده و با ?> خاتمه داده می‌شوند. دستوری که در پایین می‌بینید پیغام Hello World را روی صفحه چاپ می‌کند:

<?php
echo "Hello World!";
?>

دستور echo مسئولیت نمایش رشته‌ها و اعداد را بر عهده دارد. خوب دقت کنید که رشته Hello World درون علامت نقل قول قرار گرفته است و در نهایت دستور از نقطه ویرگول استفاده شده است.

نکته: رشته‌ها دنباله‌ای از کاراکترها هستند که به دنبال هم آمده اند.

نکته: کاراکتر یک واحد در کامپیوتر است که به صورت خلاصه باید گفت هر حرف الفبای انگلیسی، عدد و یا علامت ویژه‌ای مانند $ و یا % یک کاراکتر به حساب می‌آید.

نکته: با توجه به آموزش قسمت دوم برای اجرای دستورات PHP باید فایل مورد نظر را با پسوند .php در پوشه وب‌سرور ذخیره کرده و از اجرای بودن سرویس Apache نرم افزار Xampp اطمینان حاصل کنید.

دستور print نیز مانند echo رشته‌ها را چاپ می‌کند:

<?php
print "Hello World!";
?>

متغیرها در زبان PHP

تعریف متغیر در زبان برنامه نویسی PHP بر خلاف دیگر زبان‌ها بسیار ساده است. متغیرها در این زبان با کاراکتر $ شروع می‌شوند. یک مثال از استفاده از یک متغیر را در پایین داریم:

<?php
     $name= "hitos.ir";
     echo $name;
?>

همانطور که در بالا می‌بینید در خط دوم یک متغیر به نام name تعریف کردیم. این متغیر با علامت $ شروع شده است و پس از نام متغیر از علامت = برای شروع مقدار دهی این متغیر استفاده می‌کنیم. رشته نیز درون دو علامت نقل قول قرار می‌گیرد و در نهایت از نقطه ویرگول برای خاتمه دادن به تعریف متغیر استفاده کردیم.

در خط سوم نیز با دستور echo و ذکر نام متغیر و در نهایت نقطع ویرگول این رشته به نمایش در می‌آید.

البته متغیر را می‌توانید در انواع دیگری نیز تعریف کرد. در PHP مقدار ورودی یک متغیر تعیین می‌کند که آن متغیر از چه نوعی است. مثلا

<?php
     $name= "mahdi musavi";
     $age= 26;
     $weight= 75.2;
?>

در خط دوم متغیر name یک متغیر رشته‌ای است چون مقداری که در مقابل خود دارد یک رشته است که با کاراکتر نقل قول احاطه شده است.

در خط سوم متغیر age از نوع عدد صحیح است چون عددی که پذیرفته است یک عدد صحیح است.

در خط چهارم متغیر weight از نوع اعشاری است چون ورودی آن یک مقدار اعشاری است.

نکته: در قسمت‌های بعدی به تفاوت این متغیرها بیشتر می‌پردازیم.

نکته: برای تعریف متغیر رشته‌ای می‌توان از نقل قول تکی ' و یا دوتایی " استفاده کرد. تفاوت این دو نوع نقل قول در این است که در اولی متغیرها تفسیر نمی‌شوند ولی در دومی تفسیر می‌شود. مثال زیر را در مرورگر اجرا کنید:

<?php
     $name= "hitos.ir";
     echo "site name is $name";
?>

خواهید دید رشته site name is hitos.ir نمایش داده می‌شود.

ولی اگر مثال زیر را اجرا کنید:

<?php
     $name= "hitos.ir";
     echo 'site name is $name';
?>

خواهید دید که رشته site name is $name چاپ خواهد شد. این یعنی در هنگام استفاده از نقل قول تکی متغیرهای موجود در بین علامت نقل قول تکی تفسیر نمی‌شوند و همان چیزی که نوشته شده است اجرا می‌شود.

PHP و تولید صفحات HTML

همانطور که در قسمت اول از آموزش برنامه نویسی PHP گفتیم PHP صفحات HTML را به صورت هوشمند تولید می‌کند. یک مثال از ترکیب کدهای HTML و PHP:

<!DOCTYPE html>
<html dir="rtl">
     <head>
          <meta charset="utf-8"/>
     </head>
     <body>
        <h1>این صفحه توسط سایت <?php $name= "hitos.ir"; echo $name; ?> ایجاد شده است</h1>      </body>
</html>

کد بالا را ذخیره کرده و در مسیر وب‌سرور خود قرار داده و اجرا کنید. نتیجه مانند زیر خواهد بود:

آموزش PHP

همانطور که در سورس دیدید لازم نیست دستورات در سطرهای جداگانه نوشته شوند و می‌توان تمام دستورات را در یک سطر قرار داد.

می توان کدهای html را نیز echo کرد مانند زیر:

<!DOCTYPE html>
<html dir="rtl">
     <head>
          <meta charset="utf-8"/>
     </head>
     <body>
        <?php echo "<h1>این صفحه برای تست ایجاد شده است</h1>" ?>
     </body>
</html>

اگر سورس فوق را اجرا کنید خواهید دید یک تگ h1 برای نمایش رشته ایجاد شده است.

نکته: وقتی یک سورس PHP را در مرورگر اجرا می‌کنید می‌توانید با کلیدهای ترکیبی ctrl + u سورس صفحه را به صورت کامل مشاهده کنید. سورس کد فوق در مرورگر به شکل زیر است:

آموزش PHP

اگر با کدهای HTML آشنا نیستید حتما آموزش HTML را بخوانید

در قسمت دوم آموزش HTML گفتیم که تگ تک قسمتی <br> برای رفتن به سطر دوم استفاده می‌شود. مثلا سورس زیر را اجرا کنید:

<?php
     echo "hitos";
     echo "website";
?>

خواهید دید دو رشته فوق در یک سطر نمایش داده می‌شوند. برای این که هر متغیر در یک سطر اجرا کند، سورس فوق را به شکل زیر ویرایش می‌کنیم:

<?php
     echo "hitos <br>";
     echo "website";
?>

کامنت گذاری در PHP

در آینده که به امید خدا تبدیل به یک برنامه نویس حرفه‌ای PHP می‌شوید، ممکن است پروژه‌ای با چند هزار خط بنویسید.

وقتی پس از مدتی به این چند هزار خط مراجعه می‌کنید و می‌خواهید تغییر خاصی را روی آن‌ها انجام دهید سر در گم می‌شوید و فهم کدهایی که نوشته اید کمی سخت خواهد بود.

برای حل مشکل فوق در تمام زبان‌های برنامه نویسی روش‌هایی برای اضافه کردن کامنت و یا توضیح به کدها وجود دارد. کامنت‌ها در نتیجه خروجی نرم افزار هیچ تاثیری ندارند و فقط در خواندن سورس‌ها مفید هستند.

در PHP سه روش برای درج کامنت‌ها وجود دارد:

<?php
     // این کامنت اول برای آینده است
     # این کامنت دوم برای آینده است
     /**
          این کامنت سوم برای آینده است
     **/
     echo "کامنت‌ها در پی‌اچ‌پی اجرا نمی‌شوند و فقط برای فهم کد‌ها هستند!";
?>

همانطور که در بالا می‌بینید از // و # برای درج کامنت در یک خط استفاده می‌شود. از /** **/ نیز زمانی استفاده می‌شود که بخواهیم کامنت‌ها را در چند خط وارد کنیم.

کدهای بالا را اجرا کرده و نتیجه را مشاهده کنید.

خطاها در زبان PHP

برخی اشتباهات در حین برنامه نویسی PHP موجب توقف اجرای برنامه می‌شوند. مثلا به سورس زیر دقت کنید:

<?php
   echo "hitos.ir"
   echo "hitos website"
?>

اگر دقت کرده باشید در بالا پس از دستور echo رشته‌ها از کاراکتر نقطه ویرگول استفاده نکردیم. هنگام اجرای سورس فوق با خطا مواجه می‌شویم:

دستورات اشتباه PHP

خطای نمایش داده شده مربوط به خاتمه ندادن دستورات با نقطه ویرگول است.

البته خطاهای PHP منحصر به این مورد نمی‌شود و خطاهای بسیاری وجود دارد که پیغام خطا و هشدار به شما نمایش می‌دهند.

نکته: نقطه ویرگول را می‌توانید در آخرین دستور استفاده نکنید. بنابراین دستور زیر صحیح است:

<?php
   echo "hitos.ir";
   echo "hitos website"
?>

اجرای دستورات PHP از هر جایی!

در قسمت دوم گفتیم برای اجرای دستورات PHP باید آن‌ها را در مسیر اصلی وب‌سرور خود قرار دهیم تا بتوانیم با آدرس http://localhost/ به صفحات موجود در وب‌سرور دسترسی پیدا کنیم.

ولی در این جا قصد داریم با کامند لاین ویندوز روشی به شما معرفی کنیم که با آن هر پوشه‌ای را تبدیل به پوشه وب‌سرور خود کنید!

فایل PHP خود را در هر جایی که می‌خواهید قرار دهید. مثلا می‌توانید این فایل را در مسیر درایو D و پوشه phplearn قرار دهید. در کامند لاین ویندوز دستور زیر را وارد کنید:

php -S localhost:8000 -t D:\phplearn

خواهید دید زین پس با وارد کردن آدرس http://localhost:8000 می توانید نمایش صفحات PHP خود را ببینید.

این روش فراخوانی پروژه زمانی مفید است که می‌خواهید مثلا پروژه خود را از فلش خود و یا هارد اکسترنال خود توسعه دهید، و در جاهای مختلف روی پروژه خود کار کنید.

تگ ها: html