پایگاه داده، بانک اطلاعات و یا دیتابیس چیست و چه کاربردی دارد

سوال خیلی از افراد تازه وارد در دنیای برنامه نویسی این است که دیتابیس چیست و چرا در هر برنامه و سیستمی باید از آن استفاده کرد.

پایگاه داده، بانک اطلاعات و یا دیتابیس چیست؟

پایگاه داده، بانک اطلاعات و یا دیتابیس به مجموعه‌ای از داده‌ها با ساختار منظم گفته می‌شود.

به بیان ساده تر می‌توان گفت پایگاه داده مجموعه‌ای از جداول است که می‌توانند با هم رابطه داشته باشند و یا اینکه مستقل از هم عمل کنند.

مثلا یک دانشگاه را تصور کنید که قصد دارد اطلاعات دانشجویان خود را در یک سیستم کامپیوتری ذخیره کند.

این دانشگاه در اولین اقدام جداول زیر را ایجاد می‌کند:

جدول اطلاعات دانشجویان: در این جدول اطلاعاتی نظیر شماره دانشجویی، نام، نام خانوادگی، نام پدر و آدرس منزل ذخیره می‌شود.

جدول اطلاعات استادان: در این جدول اطلاعاتی نظیر شماره پرسنلی استاد، نام، نام خانوادگی، نام پدر و آدرس منزل ذخیره می‌شود.

جدول اطلاعات دروس: در این جدول اطلاعات شناسه درس، نام درس و تعداد واحد درس ذخیره می‌شود.

به عنوان نمونه ساختار جدول دانشجویان به شکل زیر خواهد بود:

همانطور که می‌بینید هر آیتمی که برای جدول خود انتخاب کردیم در واقع یک ستون جدول ما را تشکیل داده است، و اطلاعات درون ردیف‌های این جدول قرار می‌گیرند. سایر جداول نیز ساختاری مشابه بالا دارند و اطلاعات دانشگاه در قالب این جداول ذخیره خواهد شد.

هر آیتم و یا ستون جدول نوع مشخصی دارد، مثلا ID از نوع Integer به معنای اعداد صحیح ولی سایر مقادیر از نوع نوشته‌ای که String و یا Text می باشند.

هر آیتم می‌تواند خواص مشخصی هم داشته باشد، مثلا می‌توانید مشخص کنید ID برای هر اطلاعاتی که وارد می‌کنید منحصر به فرد باشد، و یا نام شخص حتما باید وارد شود و ...

حال جدولی ایجاد می‌کنیم که اطلاعات آن ترکیبی از اطلاعات جداول فوق است، نام این جدول را انتخاب واحد می‌گذاریم:

جدول انتخاب واحد: ستون‌های این جدول عبارتند از شناسه دانشجو، شناسه درس، شناسه استاد.

جدول فوق اطلاعات خود را از سه جدول فوق دریافت می‌کند، و نمی‌تواند اطلاعاتی خارج جداول فوق داشته باشد. این جدول بسیار مهم است و در هنگام تشکیل کلاس ها بسیار مفید خواهد بود، نمای گرافیکی جدول انتخاب واحد به شکل زیر خواهد بود:

همانطور که می‌بینید اطلاعات جدول Student_Units به سه جدول اصلی متصل هستند.

پایگاه‌های داده چگونه ایجاد و مدیریت می‌شوند

معمولا پایگاه داده‌ها را با یک زبان واحدی به نام SQL ایجاد می‌شوند و انواع بسیار متنوعی دارند. چند پایگاه داده معروف عبارتند از:

MySQL: پایگاه داده وب بسیار ساده و رایگان که کاربرد بالایی دارد.

SQLite: پایگاه داده کوچک و سبک که معمولا در گوشی‌های تلفن همراه استفاده می‌شود.

Oracle: پایگاه داده تجاری و بزرگ که معمولا برای بانک‌ها و سازمان‌های بزرگ استفاده می‌شود.

SQL Server: این پایگاه داده در سیستم‌های ویندوزی استفاده می‌شود که تجاری به حساب می‌آیند.

طبیعتا هر جدول فوق خواص خاص به خود را دارد و بر اساس نیازی که در یک پروژه به پایگاه داده داریم سعی می‌کنیم از دیتابیس مفید آن بهره ببریم.

نکته: پایگاه داده‌ای که در بالا با هم بررسی کردیم معروف به پایگاه داده رابطه‌ای هستند و انواع دیگری نیز وجود دارند که در آینده آن‌ها را با هم بررسی کنیم.