ترمیم سازه ای سازهها یکی از مهم ترین ولی در عین حال مشکل ترین پروژهها در صنعت ساختمان به شمار میرود. عمر پایین سازههای طراحی شده و عوامل محیطی مؤثر در دوام و پایداری سازه و میزان اهمیت ساختمان، ترمیم سازه ای سازه را به امری مهم و قابل اعتنا تبدیل کرده است.
این احساس نیاز که هر روز هم بر آن افزوه میشود، مهندسان را به انجام آزمایشهای مختلف و تجربه کردن روشهای نو برای نیل به این مهم وادار کرده است. استفاده از الیاف پلیمری یکی از این روشهای نوین به حساب میاید، نتایج بررسیها نشان داده است که با چسباندن ورقهای این الیاف بر روی سطح خارجی تیرهای بتنی، مقاومت این تیرها در برابر بارگذاری برشی وارده تا 57 درصد افزایش یافته است. درست است که این افزایش چشمگیر در مقاومت برشی تیرها نوید بخش آیندهای با دوام تر برای سازههای مختلف ساختمانی است، اما موارد فراوانی نیز سر راه مشکل تراشی میکنند.
از جمله این مشکلات میتوان به جدا شدن این الیاف که بصورت ورق بر روی بتن چسبانده میشوند اشاره کرد. تاثیرات دمایی بر کارکرد این الیاف یکی دیگر از این مشکلات است، تاثیرات عوامل شیمیایی مختلف و یا عوامل مکانیکی مثل ضربه دیدن و یا آسیب دیدن بافت ورقهها توسط اجسام نوک تیز نیز مواردی هستند که میتوانند از ضعفهای این روش باشند.
از نظر ملاحظات معماری این ورقهها نمیتوانند ظاهر زیبایی به تیر بتنی بدهند و احساس امنیت را منتقل نمیکنند. اضافه بر این موارد دسترسی به تیر و محلی از آنکه نیازمند تقویت باشد امری ساخت و گاهی تقریبا غیر ممکن به نظر میرسد. در نهایت نیز مسائل اقتصادی را نمیتوان نادیده گرفت زیرا الیاف پلیمری که غالبا از جنس کربن بوده با قیمتی نسبتا گرانی در بازار عرضه میشوند. نام علمی و تجاری ورقهای ساخته شده از الیاف پلیمری FRP معروف است.
آزمایشاتی که بر روی تیرهای تقویت شده انجام شده نشان میدهند قبل از اینکه مقطع به ظرفیت کامل خود برسد ترکهای زود هنگامی بر سطوح خارجی تیر که متحمل خمش است ایجاد میشود که منجر به کنده شدن ورقهای پلیمری میشود. لذا برای علاج این مشکل از تسمههای مخصوص U شکلی برای نگهداری ورقهها و ممانعت از جدا شدن آنها استفاده میشود.
درست است که با استفاده از این تسمه ورقههای پلیمری در تحمل بارگذاری سهیم شده و ظرفیت برشی تیر بتنی را به طور قابل ملاحظهای افزایش میدهند ولی همچنان مشکل اول یعنی عدم دستیابی به محیط تیر برای قرار دادن تسمه به شکل U وجود دارد و باید روش دیگری را استفاده کرد.
روش دیگری که وجود دارد به این صورت است که به جای استفاده از ورقهای با الیاف پلیمری از میلههای پلیمری استفاده شود. این میلهها توسط شیارهایی بر سطح جانبی تیر بتنی تعبیه میشوند.
این روش به روش NSM معروف است، روش کار به این صورت است که ابتدا در محل تعیین شده در تیر بتنی شیارهایی زده میشود سپس باید گرد و غبار ناشی از آن به خوبی پاک شود و میلههای پلیمری را ساخته و با چسبهای مخصوص آنها را در شیارها قرار داد.
در شروع کار لازم است ورقهای الیاف پلیمری را خوب به چسبها اپوکسی اشباع کرد و بعد آنها را حول یک میله رل کرد، سپس دو سوم شیارهای ایجاد شده در سطح تیر بتنی را با چسبهای مخصوص پر کرده و میلههای الیاف پلیمری را در آنها قرار میدهیم و روی آنها را با چسب میپوشانیم.
بدلیل مدفون بودن میلههای پلیمری صدمات مکانیکی و شیمیایی کمتری نسبت به روش استفاده از ورقهای پلیمری به آنها وارد میشود. استفاده از این روش ظرفیت باربری تیر را تا 69 الی 99 درصد افزایش میدهد.
این تنها بخشی از خواص استفاده از میلههای الیاف پلیمری در تیرهای بتنی است زیرا نتائج حاصله از آزمایشهای متعدد بر روی تیرهای تقویت شده با این روش نشان میدهد که انرژی جذب شده توسط این تیرها بسیار بیشتر از نمونههای غیر تقویت شده میباشد، امری که کاربری معنی داری هنگام وقوع زلزله میتواند ایفا کند.
نتایج بررسیها نشان میدهد تغییر مکان وسط دهانههای تیرهای تقویت شده با میلههای پلیمری در لحظه گسیختگی بسیار کم تر از میزان کرنش تیرهای تقویت نشده میباشد و این امر دلیلی بر مشارکت میلههای پلیمری در مقاومت تیر بتنی میباشد.
این روش یکی از روشهای ابداعی برای مقاوم سازی تیر است، روشهای متعدد و نوین دیگری نیز وجود دارد که برای مقاوم سازی اجزاء سازهای به کار میرود، با توجه به نیاز روزافزون استفاده از این تکنیکها برای ترمیم و نگهداری سازههای فرسوده امید میرود که شاهد به کارگیری این روشها در صنعت ساختمان باشیم.