سقف‌های سازه‌ای وظیفه انتقال بارهای ثقلی و بارهای جانبی زلزله و یا باد را دارند و دلیل آن مقاومت بسیار بالای بتن است. بتن در مقابل کشش ضعیف عمل می‌کند به همین دلیل از بتن آرمه استفاده می‌شود و بخشی که بتن متحمل کشش است حذف می‌گردد و از بار مرده سقف می‌کاهد.
قسمت باقی مانده از بتن هم برای نگهداری آرماتورهای فولادی بکار می‌روند. برای فضاهای خالی بین تیرهای تیرچه بلوک از مصالح سبک که عایق حرارت نیز هستند استفاده می‌شود مانند بلوک‌های سفالی و بتنی تو خالی و قطعات پلی استایرن. این مصالح هیچ کاربرد سازه‌ای ندارند و سطح زیرین سقف بعدا با سقف کاذب پوشانده می‌شود.
سقف‌های تیرچه بلوک به دو دسته کلی سقف‌های با تیرچه‌های بتنی و سقف‌ها با تیرچه‌های فولادی با جان باز تقسیم می‌شوند. استفاده از این نوع سقف‌ها مزیت‌های زیادی دارد که آن‌ها را مناسب تر از سقف‌های طاق ضربی و دال بتنی مسلح می‌کند زیرا در این سقف‌ها با حذف بخش کششی بتن از حجم بتن مصرفی و آرماتور اضافی نسبت به سقف دال بتنی مسلح باعث کاهش هزینه‌ها و کاهش وزن بار مرده کاسه می‌شود، و نیز به علت صاف بودن سطح زیرین این سقف‌ها نیاز به اندود کمتری نسبت به سقف‌های طاق ضربی دارد.
این سقف‌ها به علت صاف بودن سطح آن‌ها برای کف سازی به ملات کم تری نیاز دارند و در نتیجه در سبک سازی سازه و کاهش بار زلزله احتمالی وارد به ساختمان این جزء سازه‌ای نقش مهمی ایفا می‌کند.
از مزایای دیگر این نوع سقف‌ها سرعت در اجرای است زیرا برای قالب بندی سقف فقط لازم است شمع‌ها در فواصل معین برای تامین کردن تکیه گاه موقت برای تیرچه‌ها استفاده شود.
به علت سبک بودن تیرچه‌ها برای ساختمان با طبقات کم نیاز به استفاده از جرثقیل نیست و در نتیجه این امر سبب کاهش هزینه‌ها نیز می‌گردد.
روش اجرای سقف بتنی
ابتدا تیرچه‌ها را که از قبل ساخته می‌شود در فواصل معینی قرار می‌دهیم و زیر آن‌ها شمع‌ها را به عنوان تکیه گاه موقت نصب می‌کنیم و در فواصل بین تیرچه‌ها بلوک‌های مجوف را قرار می‌دهیم و روی آن‌ها آرماتورهای حرارتی را قرار داده و بتن ریزی می‌کنیم.
قبل از اینکه بتن مقاومت خود را کسب کند وزن بلوک‌ها و بتن توسط شمع‌ها حمل می‌شود ولی بعد از حصول مقاومت بتن تیرچه‌ها لنگر خمشی ناشی از بارهای قائم را تحمل کرده و به تیرهای اصلی و یا تکیه گاه‌ها منتقل می‌کنند.
انواع تیرچه‌های بتنی:
دو نوع تیرچه بتنی مورد استفاده قرار می‌گیرد:
1) تیرچه‌های پیش ساخته خرپایی: ترکیب آرماتور فوقانی و آرماتورهای عرضی و آرماتورهای کششی تشکیل یک خرپای فولادی را می‌دهد، و یک پاشنه بتنی نیز که وظیفه نگهداری آرماتورهای کششی را بر عهده دارد و در دو صورت با قالب ثابت سفالی که به آن فندوله می‌گویند و یا بدون قالب ثابت تهیه می‌شود.
2) تیرچه‌های پیش ساخته پیش تنیده: این تیرچه‌ها در کارخانه تولید می‌شوند به این صورت که ابتدا آرماتورهای کششی توسط جک‌های مخصوصی با نیروی کششی معینی کشیده می‌شوند، سپس عملیات بتن ریزی روی آرماتورهای کششی انجام شود و تا زمان حصول مقاومت کافی بتن آرماتورها تحت بارگذاری کششی می‌مانند. بعد از حصول مقاومت بتن جک‌ها آرماتورها را رها کرده و در نتیجه بتن تحت نیروی فشاری قرار می‌گیرد و در نتیجه این عملیات باربری تیرچه افزایش می‌یابد.
تیرچه‌های فولادی با جان باز: این تیرچه‌ها نیز یک خرپای فولادی هستند. عضو تحمل کننده کشش یک تسمه یا ورق فولادی می‌باشد. برای اعضای قطری از آرماتور و برای بال فوقانی از نبشی استفاده می‌شود.
آرماتور حرارت و افت
بعد از نصب سفال‌ها یا یونولیت‌ها بین تیرچه‌ها و قبل از عملیات بتن ریزی آرماتور‌هایی به صورت طولی و عرضی روی سطح بلوک‌ها گذاشته می‌شود و سپس عملیات بتن ریزی انجام می‌گیرد، این آرماتورها برای جذب کردن نیرو‌های کششی حاصل از تغییرات دمایی و افت و جمع شدگی بتن به کار گرفته می‌شوند و تعداد و فاصله قرار گیری آن‌ها باید محاسبه شود.
بتن پوششی
بتن پوششی به عنوان یکی از قسمت‌های تیر مرکب بوده که بعد از عملیات بتن ریزی و حصول مقاومت کافی به همراه آرماتورهای کششی تیرچه بارهای وارده بر تیرچه را تحمل می‌کنند.
ضخامت بتن پوششی با توجه به آیین نامه تعیین می‌شود که با توجه به طول دهانه و بارهای وارده محاسبه می‌گردد.
قبل از عملیات بتن ریزی باید سطح بلوک‌ها را با آب خیس کنیم ضمنا باید از جمع شدن آب در محل جلوگیری کرد. باید توجه داشت که ارتفاع سقوط بتن از جام نباید بیشتر از 1.5 متر باشد، ابتدا از دورترین نقطه قابل دسترس بتن ریزی را آغاز کرده، بتن ریزی را به صورت موازی انجام داده و از جمع شدن توده بتن در یک نقطه اجتناب کنیم.
سرعت بتن ریزی هم بسیار مهم است، باید از بتن ریزی سریع که موجب ضربه زدن می‌شود خودداری کرد. در سقف‌های شیب دار باید عملیات بتن ریزی از پایین ترین نقطه آغاز شود. اگر از قالب بندی یکپارچه برای ستون‌ها و یا دیوارها استفاده کرده ایم باید ابتدا بتن ریزی دیوارها و ستون‌ها به صورت مجزا انجام گیرد و بعد از سپری شدن حد اقل 1 الی 2 ساعت که گیرش اولیه اتفاق افتاده باشد می‌توان بتن ریزی سقف را انجام داد.
