پل سازه‌ای است که مسیر عبور از بالای دره، رودخانه و یا راه را بدون مسدود کردن مسیر زیرین فراهم می‌آورد. از این سازه برای عبور قطار، وسایل نقلیه، عابرین پیاده، لوله انتقال آب، گاز و غیره استفاده می‌شود.
سازه پل در پروژه احداث راه یکی از پر هزینه ترین بخش‌ها به شمار می‌رود و لذا طراحی اصولی و دقیق این سازه از اهمیت بالایی برخوردار است. رایج ترین انواع پل‌ها پل بتنی هستند زیرا:
- این پل‌ها از نظر اقتصادی مقرون بصرفه هستند.
- در طراحی معماری زیباتر هستند.
- با توجه به تکنولوژی‌های جدید بکار رفته در افزایش مقاومت فولاد و افزایش مقاومت فشاری بتن، این پل‌ها پتانسیل ساخت در عرض‌های بالا را دارند.
انواع پل‌ها بر اساس عناصر سازه ای:
پل‌های تخت: که اجزای سازه‌ای مقاومت داخلی برش، خمش، پیچش و نیروی محوری را تحمل می‌کنند.
پل‌های خرپایی: اعضای خرپایی پل که معمولا فولادی می‌باشند فقط نیروی فشاری و کشششی را تحمل می‌کند.
پل‌های قوسی: در صورتی که محل احداث پل اجازه احداث فونداسیون پل قوسی را دهد این نوع پل ارجحیت خود را در میان سایر انواع دیگر پل‌ها اثبات کرده است. در این نوع پل اعضای سازه‌ای تقریبا فشار خالصی تحمل می‌کنند. در این نوع پل طولانی نبودن مسیر برای اینکه فاصله دو انتهای قوس زیاد نشود بسیار مهم است و این امر با شاخص نسبت فاصله افقی به ارتفاع پل ارزیابی می‌شود، لذا باید موقعیت و لوکیشن پل طوری باشد که این حالت را تامین کند و این امر باید به دقت بررسی شود.
پل کابلی معلق: در این سازه‌ها کابل‌ها مسئولیت تحمل کشش خالص را برعهده دارند که این پل‌ها به دو دسته کلی تقسیم می‌شود:
- پل‌های معلق: این پل‌ها برای دهانه‌های بیشتر از 300 متر صرفه اقتصادی دارند و تا دهانه‌های 3000 متری نیز طراحی می‌شوند. به منظور سبک تر بودن و مقرون به صرفه تر بودن این نوع پول می‌توان در عبورگاه این پل از مصالح فولادی استفاده کرد.
- پل‌های ترکه ای: این پل‌ها با عبورگاه بتنی طراحی می‌شود و برای دهانه‌ها بین 100 الی 700 متر طراحی می‌شوند.
قسمت‌های اصلی باربر یک پل:
- عرشه پل: که تحمل بار زنده سازه را تحمل می‌کند.
- پایه‌های پل: پایه‌ها مسوول انتقال بار عرشه پل به فونداسیون پل می‌باشند.
- فونداسیون پل: این جزء از سازه بار را از پایه‌های پل به زمین منتقل می‌کند.
عبورگاه پل معمولا از دال بتنی یا ترکیب دال و تیر فولادی یا تیر فولادی تنها که گاهی با مقطع ثابت و گاهی با مقطع متغیر طراحی می‌شود ساخته می‌شود.
عوامل انتخاب نوع یک پل:
- محل احداث یک پل: در این حوزه دو روش عمل وجود دارد، روش اول تعریف محدوده تقریبی برای دستگاه پل است اما در روش دوم تعیین محل مناسب برای پل و تعریف کردن مسیر عبور راه بر این اساس.
- کاربردی که برای آن تعریف می‌شود: کاربردی که برای پل تعریف می‌شود معرف نوع سازه پل است، اینکه این پل آیا برای عابر پیاده یا وسایل نقلیه یا برای عبور قطار و یا حتی انتقال آب باشد بسیار حائز اهمیت است، ضمنا باید کاربری مسیر عبوری زیر پل نیز همچنان مورد تامین باقی بماند، به عنوان مثال اگر دستگاه پل از روی مسیر آبی عبور می‌کند باید همچنان مسیر عبور کشتی‌ها تأمین شود یا اگر پل از روی اتوبان عبور می‌کند باید دهانه و ارتفاع پل مناسب بار ترافیکی اتوبان طراحی شود.
- نوع فونداسیونی که برای سازه پل طراحی می‌شود و تکیه گاه‌های آن: نوع فونداسیون به مقاومت فشاری زمین محل احداث فونداسیون ارتباط دارد، اگر مقاومت فشاری زمین کم باشد نمی‌توان از پل قوسی استفاده کرد، یا مثلا برای طراحی فونداسیون پل با دهانه ساده پی گسترده مقرون به صرفه تر از استفاده از شمع‌ها می‌باشد.
- نوع مصالح مصرفی در سازه ی پل: به شرایط محیطی دستگاه پل ربط دارد، اگر محل احداث پل دارای رطوبت هوای بالا باشد استفاده از پل بتنی توصیه می‌شود، می‌توان برای پل‌های بتنی از بتن پیش ساخته استفاده کرد ولی بتن در جا مقرون به صرفته تر و برای طراحی اشکال غیر منظم استفاده از بتن درجا آسان تر است.
-
نوع عبورگاهی که برای پل طراحی می‌شود: هرچه طول مسیرعبورگاه پل افزایش یابد هزینه ساخت عبورگاه بالا می‌رود ولی از تعداد پایه‌ها زیر آن کم می‌شود و برعکس هرچه مسیر عبورگاه کوتاه تر باشد هزینه ساخت عبورگاه کاهش می‌یابد ولی تعداد پایه‌های دستگاه پل اضافه می‌شود.
-
عوامل اقتصادی: با در نظر گرفتن ضریب اطمینان در طراحی پل هرچه تعداد اعضا و مصالح بکار رفته کاهش یابد مقرون به صرفه تر است.
-
معماری و زیبایی دستگاه پل: در طراحی پل فقط مسائل فنی نیستند که باید ملاحظه شوند بلکه مسائل هنری و زیبایی ظاهری درطراحی معماری پل نیز از اهمیت بالایی برخوردار هستند. و از اواخر قرن 19 تا کنون شاهد پل‌هایی مستحکم با زیبایی معماری هستیم.
-
امکانت اجرایی و نحوه اجرای طرح.
ممنون عالی بود