اتصال صلب یا اتصال خمشی یا اتصال گیردار به اتصالی گفته میشود که چرخش نسبی بین اعضا به علت سختی کافی اتصال بر قرار میکند. در این اتصال لنگر خمشی انتهای تیر به ستون منتقل میشود. از آنجا که عمده لنگر خمشی تیر در بالهای آن میباشد لذا اتصال بالهای تیر به بال و یا جان ستون برای انتقال لنگر خمشی لازم میباشد، البته برای انتقال نیروی برشی تیر به ستون از نبشی که از طرفی به جان تیر واز طرف دیگر به بال و یا جان ستون بوسیله جوش کاری و پیچ و مهره متصل میشد و یا بوسیله استفاده از نشیمن زیر تیر و یا روشهای دیگر انجام میپذیرد.
سؤالی که مطرح میشود این است که استفاده از این نوع اتصالات چه مزیتهایی در پی دارد؟ در جواب این پرسش باید اشاره کرد که در این نوع اتصال به علت ایجاد لنگر منفی در انتهای تیر لنگر خمشی مثبت کاهش پیدا کرده و در نتیجه ابعاد تیر محاسبه شده کاهش مییابد، چرا که کل تیر یعنی هم قسمت میانی و هم دو انتهای آن در تحمل خمش سهیم میشوند. این سازهها نیز به علت شکل پذیری خوب عملکرد مناسبی در مقابل بار زلزله ایفا میکنند.
یکی دیگر از کاربردهای استفاده از اتصالات گیردار این است که اگر در محلی به علت ملاحظات معماری نتوان از بادبند برای درنظر گرفتن بارهای جانبی سازه در طراحی سازه فولادی استفاده کرد، طراحی قابهای خمشی با اتصالات گیردار یک جایگزین مفید برای این امر میباشد.
انواع اتصال گیردار تیر به ستون:
اتصال مستقیم تیر به ستون: برای برقراری این اتصال باید از جوش شیاری استفاده کنیم، برای انجام دادن جوش شیاری نیاز به پخ زنی بال تیر داریم، ساخت این اتصال مشکلات حین اجرای زیادی در پی دارد، و لذا طراحی این اتصالات متداول نیست.
اتصال تیر به ستون بواسطه ورق انتهایی: در این اتصال تیر به یک ورق انتهایی جوشکاری میشود، به این صورت که جوش شیاری برای اتصال این ورق به بالهای تیر و طراحی جوش گوشه و یا جوش شیاری برای اتصال این ورق به جان تیر طراحی میگردد. بر روی صفحه انتهایی سوراخهایی نیز تعبیه میشود، این تیرهای جوش شده به ورق انتهایی در کارخانه و به صورت پیش ساخته تولید گردیده و سپس به کارگاه ساختمانی انتقال پیدا میکنند. در کارگاه ساختمانی توسط پیچهای پر مقاومت این تیر به بال ستون متصل میشود.
اتصال گیردار تیر به ستون توسط ورقهای زیر سری و رو سری: ابتدا بالهای تیر به ورقهای زیر سری و رو سری با جوش گوشه و یا پیچ و مهره متصل میشود و سپس ورقها زیر سری و رو سری بوسیله جوش شیاری نفوذی به بال ستون جوش داده میشود.
اتصال تیر به ستون توسط سپری: در این اتصال معمولا از پیچ و مهره استفاده میشود، جان سپری به بال تیر پیچ میشود و بالهای آن به ستون پیچ میگردد، اگر به هر علتی نتوانیم از جوشکاری برای برقراری اتصال استفاده کنیم، از این روش میتوان استفاده کرد.
در اتصالات خمشی یا همان گیردار در امتداد بالهای فوقانی و تحتانی تیر و یا ورقهای اتصال در داخل ستون از ورقهایی برای تقویت جان ستون در برابر تسلیم موضعی بال و جان ستون، چین خوردگی و جهت اطمینان از انتقال درست نیروهای لرزهای از این ورقها که به نام ورق پیوستگی معروف هستند استفاده میشود. این ورقها توسط جوش نفوذی کامل به لبه داخلی بالهای ستون و از جوش گوشه و یا شیاری برای اتصال به جان ستون استفاده میشود. فاصله جان ستون بین دو ورق پیوستگی به چشمه اتصال معروف است. در این چشمه باید بتوان نیروی برشی ناشی از تفاوت نیروهای کششی و یا فشاری که از تیرهایی که ممکن است از بیشتر از یک طرف باشند را کنترل کرد. میتوان از یک ورقه به صورت قطری بین دو ورق پیوستگی که به جان ستون جوش داده میشود برای این مهم استفاده کرد و آن را طراحی نمود.
اتصال تیر به بال ستون یا به جان ستون
اتصال تیر به جان ستون بسیار مشکل تر از اتصال تیر به بال ستون میباشد و نیازمند طراحی خاص است، در سیستم سازهای بعضی از ستونها در دو محور باید رفتار صلب از خود نشان دهند، و لذا ناچاریم از اتصال تیر به جان ستون استفاده کنیم، برای اتصال تیر به جان ستون از دو روش استفاده میشود:
- از نیمرخ سپری که دو لبه بالهای آنها به دو لبه ستون جوشکاری شیاری میشود و جان سپری به جان ستون توسط جوش گوشه انجام میشود، به این صورت که تیر بعدا به بالهای سپری متصل میشود.
- از ورقهای فوقانی که بین دو بال ستون و روی بال فوقانی تیر قرار میگیرد و ورقهای تحتانی تقویت شده که بین دو بال ستون و زیر بال تیر مستقر میشود، معمولا از جوش گوشه برای اتصال ورقها به ستون و تیر به ورقها استفاده میشود.